تست شعله

- مقدار کمی از نمونه وارد شعله می شود و بخشی از الکترونها نسبت به حالت پایه خود برانگیخته می شوند. نشر در ناحیه طول موجهای مرئی شعله را به صورت رنگی در می آورد.

-     کسر اتمهای برنگیخته در شعله ثابت است و بستگی به دمای شعله دارد. و بنابراین شدت نشر مستقیماً متناسب با تعداد اتمها در شعله بوده و می تواند برای اندازه گیری غلظت نمونه آسپیره شده بکار رود.

هدف ( Purpose )

وقتی که محلول نمک یک فلز سوزانده می شود ، شعله رنگی شده و هر یون فلزی رنگ متفاوتی به شعله می دهد. بنابراین از تست شعله می توان برای بررسی حضور یا عدم حضور یونهای فلزی در محلول استفاده کرد.

دستورالعمل و مثالها

مقدار کمی از نمونه را در یک کروزه کوچک و یا بر روی نوک اسپاتول قرار دهید و بر روی شعله ابتدا به ملایمت و سپس به شدت حرارت دهید تا به رنگ قرمز تیره شود. پدیده های زیر را مشاهده و یادداشت کنید

 آیا ذوب میشود؟ خصوصیات شعله چگونه است؟ (رنگ، دود و ...) آیا بخار متصاعد میشود؟ آیا چیزی بر جای می ماند؟

در مورد خصوصیت شعله:

محلول نمکهای فلزی در حلال متانول به صورت آمپولهای کوچک 5 میلی لیتری سوزانده می شوند. و مجهولها تست می شوند. هر محلول رنگ شعله متفاوتی دارد.

بخاطر داشته باشید که اتمها طیف خطی تولید می کنند.

رنگهای تست شعله

آبی لاجوردی: مثل CuCl₂ وCuBr₂   

آبی روشن: سرب – آرسنیک – سلنیوم

سبز زمردی: ترکیبات مس بجز هالیدهای مس که آبی لاجوردی اند.

سبز خالص: تالیم – تلوریوم

سبز مایل به زرد: ترکیبات باریم – برخی ترکیبات مولیبدن – بوراتها

سبز مایل به آبی: سولفاتها با سولفوریک اسید

سبز کم رنگ: ترکیبات آنتیموان و یون آمونیوم

سبز مایل به سفیدی: روی

قرمز خونی: ترکیبات لیتیم (با نگاه از پشت شیشه آبی به رنگ بنفش دیده میشود).

قرمز سرخ: ترکیبات استرانسیوم (با نگاه از پشت شیشه آبی به رنگ بنفش دیده میشود).

قرمز مایل به زرد: ترکیبات کلسیم (با نگاه از پشت شیشه آبی به رنگ سبز مانند دیده میشود).

بنفش: ترکیبات روبیدیوم – سزیم و پتاسیم

زرد: تمام ترکیبات سدیم (با نگاه از پشت شیشه آبی رنگ شعله ناپدید میشود).

در صورت وجود باقی مانده چند قطره آب بر روی آن بریزید و با تورنسل، اسیدی و یا قلیایی بودن آنرا مشخص کنید. قلیایی بودن نشانه وجود سدیم یا فلزات قلیایی دیگر است.

تست حلالیت

 فرایند انحلال و انحلال پذیری
چنانچه مولکولها یا یونهای ترکیب حل شونده بین مولکولهای حلال پخش شود، فرایند انحلال صورت پذیرفته است
اگر نیروهای بین ذرات حلال و نیروهای بین ذرات ماده حل شونده از نظر مقدار تقریبا برابر باشد، از اختلاط حلال و حل شونده به هر نسبتی به یکدیگر مخلوط همگن حاصل می شود
بر این اساس مواد میتوانند در هم قابل امتزاج و یا غیر قابل امتزاج باشند
موادی را که به هر نسبتی در یکدیگر حل می شوند، قابل امتزاج می گویند
مثل آب و الکل
موادی که به مقدار جزیی در یکدیگر حل می شوند غیر قابل امتزاج می نامند
مثل آب و نفت و آب و کربن تتراکلرید
رابطه حلالیت با ثابت دی الکتریک
هرچه ثابت دی الکتریک حلال بالاتر انحلال پذیری حل شونده در آن بیشتر است
سدیم کلرید در آب با ثابت دی الکتریک حدود (80) به سهولت حل می شود
سدیم کلرید در اتر با ثابت دی الکتریک 4/4 و یا هگزان با ثابت دی الکتریک 9/1 انحلال پذیر نیست.
حلالیت می تواند به عنوان یک روش برای تعیین ماده مجهول بکار گرفته شود

در بررسی حلالیت در آب به ترکیبی «محلول» گفته می شود که 3 گرم آن در 100 میلی لیتر حل شود که در مقیاس کوچکتر روی نمونه مجهول در آزمایشگاه برای نمونه های مایع 0.2 میلی لیتر در 3 میلی لیتر حلال و برای نمونه های جامد 0.1 گرم در 3 میلی لیتر حلال می باشد
در بین اجسامی که یونیزه نمی شوند آنهایی که دارای یک گروه عامل هستند در اتر حل می شوند
و موادی که بیش از یک گروه عاملی دارند در اتر کمتر حل می شوند، و انحلال پذیری آنها در آب افزایش می یابد.هر تغییری در که سبب افزایش قطبی بودن در ملکول گردد انحلال پذیری آنرا در اتر کم می کند

ترکیبات اسیدی را از انحلال در سدیم هیدروکسید 5% شناسایی می کنیم
چون ثابتهای تفکیک اغلب اسیدهای آلی در حدود 10-10 است بنابراین، با بازهای قوی نظیر هیدروکسید (در محلول 5%) ترکیب می شوند و نمک می دهند
انحلال اسیدهای قوی و ضعیف را برای شناسایی قطعی در حلال بازی ضعیف سدیم بی کربنات 5% نیز مورد بررسی قرار می دهیم. ترکیباتی که در سدیم بی کربنات (باز ضعیف) حل می شوند، در زمره اسیدهای قوی هستند
برای تمیز دادن اسیدهای ضعیف و قوی از یکدیگر باید انحلال آنها در به عنوان باز قوی و به عنوان باز ضعیف تعیین کنیم

ترکیبات بازی را از انحلال آنها در محلول هیدروکلریک اسید 5% تشخیص می دهیم
احتمال وجود آمین را باید فورا از بررسی حلالیت آن در اسید رقیق نتیجه گیری کرد که نمک هیدرید کلرید تشکیل می شود که در آب محلول است

ترکیباتی که در سولفوریک اسید غلیظ محلول هستند، اما در اسید رقیق حل نمی شوند، بازهای بسیار ضعیفی هستند
به ترکیباتی که در سولفوریک اسید غلیظ یا حلالهای دیگر حل نمی شوند بی اثر گفته می شود
الکانها، ترکیبات آروماتیک ساده و الکیل هالیدها در سولفوریک اسید حل نمی شوند

الکلها، آلدهیدها، متیل کتونها، کتونهای حلقوی و استرهایی که کمتر از 9 کربن دارند در فسفریک اسید 85% حل می شوند